Từ ngày 1/8, Luật Đất đai 2024 quy định khi chuyển nhượng nhà đất phải công chứng hoặc chứng thực hợp đồng, trừ trường hợp theo quy định tại khoản 2 Điều 129 Bộ luật Dân sự 2015.
Mua bán đất bằng giấy viết tay là một hình thức giao dịch chuyển nhượng quyền sử dụng đất mà nhiều người dân thực hiện khi hai bên thỏa thuận, nhưng hợp đồng không được công chứng hoặc chứng thực theo quy định pháp luật. Hình thức này có từ lâu và phổ biến trong các giao dịch đất đai, đặc biệt là ở khu vực nông thôn. Tuy nhiên, nó cũng tiềm ẩn những rủi ro nhất định, từ tranh chấp đến khó khăn trong việc xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) sau này.
Với quy định pháp luật mới nhất, những giao dịch đất đai bằng giấy viết tay sẽ được xử lý tùy thuộc vào thời điểm diễn ra giao dịch:
Đất chuyển nhượng từ ngày 1/8
Theo quy định tại khoản 3 Điều 27 Luật Đất đai 2024, từ ngày 1/8, hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, và góp vốn bằng quyền sử dụng đất phải được công chứng hoặc chứng thực. Ngoại lệ duy nhất là khi một hoặc cả hai bên trong giao dịch là doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, không bắt buộc công chứng hay chứng thực.
Điều này có nghĩa là nếu giao dịch không công chứng hoặc chứng thực và xảy ra tranh chấp, các bên phải yêu cầu tòa án công nhận hợp đồng nếu một bên đã thực hiện ít nhất 2/3 nghĩa vụ trong hợp đồng. Tuy nhiên, quy trình này phức tạp và mất thời gian, chưa kể đến nguy cơ tranh chấp cao hơn so với giao dịch có công chứng.
Đất chuyển nhượng trước ngày 1/8
Đối với các giao dịch đất đai trước ngày 1/8, có hai tình huống khác nhau tùy thuộc vào tình trạng pháp lý của thửa đất:
Mua bán đất chưa có sổ đỏ:
Nếu hộ gia đình hoặc cá nhân có giấy tờ về quyền sử dụng đất mà chưa thực hiện thủ tục chuyển quyền sử dụng đất theo quy định, nhưng giao dịch này không có tranh chấp, họ vẫn có thể xin cấp sổ đỏ theo quy định tại khoản 5 Điều 137 Luật Đất đai 2024. Người nhận chuyển nhượng không bắt buộc phải có hợp đồng công chứng hoặc chứng thực mà chỉ cần nộp hồ sơ để được cấp giấy chứng nhận lần đầu.
Mua bán đất đã có sổ đỏ:
Nếu người nhận chuyển nhượng có giấy chứng nhận của bên chuyển nhượng hoặc các giấy tờ về giao dịch đất đai nhưng không công chứng, họ cần nộp hồ sơ yêu cầu cấp giấy chứng nhận mới theo Nghị định 101/2024.
Quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Quá trình này gồm 4 bước:
Chuẩn bị hồ sơ:
Hồ sơ cần bao gồm đơn đăng ký biến động đất đai, bản gốc giấy chứng nhận của bên chuyển nhượng, và các giấy tờ liên quan có chữ ký của cả hai bên.
Nộp hồ sơ:
Người sử dụng đất có thể nộp hồ sơ tại UBND xã, phường hoặc tại văn phòng đăng ký đất đai của địa phương.
Tiếp nhận và xử lý hồ sơ:
Văn phòng đăng ký sẽ thông báo công khai để bên chuyển nhượng nộp lại giấy chứng nhận đã cấp. Sau 30 ngày, nếu bên chuyển nhượng không đáp ứng, giấy chứng nhận sẽ bị hủy và cấp mới cho bên nhận chuyển nhượng.
Giải quyết tranh chấp (nếu có):
Trong trường hợp có đơn tranh chấp, văn phòng sẽ hướng dẫn các bên liên hệ cơ quan có thẩm quyền.
Nhìn chung, mua bán đất bằng giấy viết tay tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt là khi pháp luật yêu cầu các hợp đồng chuyển nhượng phải được công chứng hoặc chứng thực để đảm bảo tính pháp lý, tránh tranh chấp. Việc giao dịch đất đai bằng giấy viết tay chỉ thật sự nên cân nhắc khi các bên không có lựa chọn khác hoặc khi mua bán diễn ra trước ngày 1/8, nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp khi xin cấp sổ đỏ trong tương lai.
Nguồn: dantri.com.vn
