Từ năm 2025, Luật Đất đai 2024 sẽ có hiệu lực, quy định rõ các trường hợp nhà ở không được chứng nhận quyền sở hữu khi cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ). Điều này đồng nghĩa với việc một số loại nhà ở dù tồn tại trên đất nhưng vẫn không được công nhận về mặt pháp lý. Vậy những trường hợp nào sẽ không được chứng nhận quyền sở hữu?
Quy định chung về tài sản gắn liền với đất
Theo Khoản 21 Điều 3 Luật Đất đai 2024, tài sản gắn liền với đất bao gồm:
Nhà ở
Công trình xây dựng khác
Khi cấp sổ đỏ, ngoài quyền sử dụng đất, người dân có thể được công nhận quyền sở hữu đối với những tài sản này. Tuy nhiên, để được chứng nhận, tài sản đó phải đáp ứng đủ điều kiện theo quy định của pháp luật. Nếu thuộc một trong sáu trường hợp sau, nhà ở sẽ không được chứng nhận quyền sở hữu.
Nhà ở trên đất không đủ điều kiện cấp sổ đỏ
Nếu thửa đất có tài sản gắn liền thuộc diện không được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc không đủ điều kiện cấp sổ đỏ, thì tài sản trên đất cũng không được công nhận quyền sở hữu.
Ví dụ:
- Đất lấn chiếm, đất không có giấy tờ hợp pháp.
- Đất tranh chấp chưa được giải quyết.
- Đất thuộc quy hoạch nhưng chưa được điều chỉnh hợp pháp.
Nhà ở hoặc công trình xây dựng tạm thời
Những công trình chỉ mang tính chất tạm bợ sẽ không được chứng nhận quyền sở hữu, bao gồm:
- Nhà ở hoặc công trình xây dựng phục vụ tạm thời trong quá trình thi công công trình chính.
- Công trình xây dựng bằng vật liệu thô sơ như tranh, tre, nứa, lá, đất.
- Công trình phụ trợ nằm ngoài phạm vi công trình chính.
Ví dụ: Nếu bạn dựng một căn chòi bằng lá trên mảnh đất của mình để ở tạm, căn chòi này sẽ không được công nhận quyền sở hữu.
Nhà ở nằm trong khu vực bị giải tỏa hoặc thu hồi đất
Những nhà ở hoặc công trình xây dựng nằm trên đất đã có thông báo giải tỏa hoặc thu hồi đất cũng không được chứng nhận quyền sở hữu.
Tuy nhiên, nếu sau 3 năm kể từ khi có thông báo mà vẫn chưa thực hiện thu hồi hoặc giải tỏa, tài sản đó có thể được xem xét chứng nhận.
Nhà ở xây dựng trái phép, vi phạm quy hoạch
Nếu nhà ở được xây dựng sau khi có quyết định cấm xây dựng hoặc vi phạm quy hoạch đã được phê duyệt, thì sẽ không được chứng nhận quyền sở hữu. Một số trường hợp cụ thể gồm:
- Xây dựng lấn chiếm mốc giới bảo vệ công trình hạ tầng kỹ thuật.
- Xây dựng trái phép trên di tích lịch sử – văn hóa đã được xếp hạng.
- Xây dựng không phù hợp với quy hoạch đã được phê duyệt.
Ví dụ: Nếu một khu đất đã được quy hoạch làm khu công viên cây xanh, nhưng bạn vẫn xây nhà ở trên đó, thì căn nhà sẽ không được chứng nhận quyền sở hữu.
Lưu ý: Nếu có giấy phép xây dựng có thời hạn, một số trường hợp vẫn có thể được xem xét cấp sổ đỏ.
Nhà ở thuộc sở hữu của Nhà nước
Những tài sản thuộc quyền sở hữu của Nhà nước thì cá nhân, tổ chức không thể xin cấp quyền sở hữu.
Tuy nhiên, nếu tài sản này đã được xác định là phần vốn của Nhà nước góp vào doanh nghiệp (theo hướng dẫn của Bộ Tài chính), thì có thể được công nhận quyền sở hữu.
Ví dụ: Một căn nhà thuộc diện nhà công vụ do Nhà nước quản lý sẽ không được cấp sổ đỏ cho cá nhân sử dụng.
Tài sản không thuộc danh mục được chứng nhận quyền sở hữu
Nếu tài sản không thuộc các loại nhà ở và công trình được quy định tại Điều 148 và Điều 149 của Luật Đất đai 2024, thì sẽ không được chứng nhận quyền sở hữu.
Ví dụ: Một số công trình tạm thời không có giá trị sử dụng lâu dài cũng có thể thuộc diện không được cấp giấy chứng nhận.
Kết luận
Nếu nhà ở thuộc một trong 6 trường hợp trên, thì sẽ không được chứng nhận quyền sở hữu khi cấp sổ đỏ. Điều này có nghĩa là nhà không hợp pháp về mặt pháp lý, ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của người dân.
Lời khuyên:
Trước khi xây dựng nhà ở hoặc mua bất động sản, hãy kiểm tra kỹ tính pháp lý của đất và tài sản.
Tránh mua nhà đất thuộc quy hoạch hoặc không đủ điều kiện cấp sổ đỏ, vì có thể gặp rủi ro khi giao dịch.
Nếu đang ở trong khu vực có thông báo giải tỏa, thu hồi đất, cần tìm hiểu kỹ quyền lợi của mình để tránh thiệt hại.
Việc nắm rõ quy định pháp luật giúp bạn tránh được rủi ro khi sở hữu và giao dịch bất động sản!
Nguồn: dansinh.dantri.com.vn
